Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5152 przypisów.
Gedeon (bibl.) — postać biblijna, zwycięski wódz i sędzia izraelski; źli żołnierze Gedeona: których Gedeon przed bitwą odesłał do obozu, gdyż zaprowadzeni nad wodę, pili ją, klęcząc, a pozostawił tylko tych, którzy nie uklękli, ale chłeptali wodę z ręki podnoszonej do ust (Sdz 7, 5–8). [przypis edytorski]
Gedeon — postać biblijna, zwycięski wódz i sędzia izraelski. [przypis edytorski]
Gedeon (XIV w. p.n.e.) — postać biblijna, zwycięski wódz i sędzia izraelski. [przypis redakcyjny]
gedilim właśc. gidilim (hebr.) — frędzel; również cyces a. cicit. [przypis edytorski]
Gedymin a. Giedymin (1275–1341) — wielki książę litewski, dziad Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
Gedymin a. Giedymin, litew. Gediminas (ok. 1275–1341) — wielki książę litewski, ojciec m.in. Olgierda i Kiejstuta, dziadek Witolda i Jagiełły. [przypis edytorski]
[Gedymin] nazwał to miejsce Nowemi Trokami i tam przeniósł swój pobyt — nie możemy z pewnością oznaczyć daty założenia Trok i przeniesienia do nich stolicy państwa. M. Baliński (Star[ożytna] Polska t. III, s. 319) twierdzi za Stryjkowskim, że Gedymin w r. 1321 założył stolicę w starych Trokach, skąd ją przeniósł do Nowych, ale datę tego przeniesienia kładzie wcześniejszą tj. r. 1320. Słup murowany, nie wiémy na zasadzie czego, opiewa, że miasto założone zostało aż w r. 1448. Godząc te daty, wnioskować należy, że pobyt Gedymina w obu trockich stolicach był krótki, że zamek lądowy trocki mógł być założony w 1321, ale osiadłość miasta rozwinęła się już przy Kiejstucie. [przypis autorski]
Gees Gwardafuy — przylądek na krańcu Płw. Somalijskiego, u wejścia do Zatoki Adeńskiej. [przypis edytorski]
Gefangnis (niem.) — więzienie. [przypis edytorski]
gefrajter — starszy szeregowy w wojsku niemieckim lub austriackim. [przypis edytorski]
gefrajter — stopień wojskowy w armiach państw niemieckojęzycznych, a także w armii rosyjskiej, odpowiednik starszego szeregowego. [przypis edytorski]
gehabt haben (niem.) — miałem. [przypis edytorski]
Gehazes właśc. Gehazi — postać występująca w Biblii, w Księgach Królewskich jako sługa proroka Elizeusza. Kiedy Elizeusz uleczył z trądu dowódcę aramejskiego Naamana i odmówił przyjęcia za to darów, Gehazi postanowił wykorzystać sytuację, wrócił do Naamana i twierdząc, że Elizeusz zmienił zdanie, sam zawłaszczył ofiarowane dobra, a następnie je ukrył, zaś przed swoim panem kłamliwie zataił swoją wyprawę i działania. Za fałsz, chciwość i oszustwo prorok ukarał Elizeusza, zsyłając na niego i jego potomstwo trąd (2Krl 5,20–27). [przypis edytorski]
Geheimrat (niem.) — tajny radca. [przypis edytorski]
gehenna (daw.) — piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — dolina pod Jerozolimą, w starożytności wysypisko śmieci i miejsce pochówku przestępców; symbolicznie: miejsce potępienia, piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — dolina, znajdująca się pod Jerozolimą, gdzie podobno składano ofiary z dzieci; przenośnie: miejsce potępienia, piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — dolina, znajdująca się pod Jerozolimą, gdzie podobno składano ofiary z dzieci; przenośnie: miejsce potępienia, piekło. [przypis edytorski]
gehenna (gehenom) (hebr.) — piekło. [przypis edytorski]
Gehenna (hebr.) — piekło. [przypis edytorski]
gehenna — męki, wielkie cierpienia, piekło. [przypis edytorski]
gehenna — piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — tu: piekło, potępieńcze męki. [przypis edytorski]
Gehenna (z hebr. ) — piekło. [przypis redakcyjny]
gehen Sie zum Kuckuck (niem.) — niech pan idzie do diabła. [przypis edytorski]
Geige? Ach so, interessieren Sie sich für Musik (niem.) — Skrzypce? A więc interesuje się pan muzyką? [przypis edytorski]
Geist der Schwere (niem.) — duch ciężkości z Tako rzecze Zaratustra Nietzschego (1883 r.). [przypis edytorski]
Geist hab' ich selbst genug (niem.) — ducha mam już osobiście dość. [przypis edytorski]
Geist (niem.) — duch absolutny. [przypis redakcyjny]
gej (jid.) — idź, idźcie. [przypis edytorski]
gej (jid.) — idź, idźcie; tu: dalej. [przypis edytorski]
gejsza — w Japonii: kobieta zawodowo zajmująca się dotrzymywaniem towarzystwa i zapewnianiem rozrywki mężczyznom na przyjęciach, bawiąca gości rozmową, tańcem, śpiewem i grą na instrumentach. [przypis edytorski]
gejtawy — rodzaj lin. [przypis autorski]
gekos — gekon. [przypis edytorski]
gelateria (wł.) — cukiernia, w której wyłącznie podają lody. [przypis autorski]
gelateria (wł.) — lodziarnia. [przypis edytorski]
gelati (wł.) — lody. [przypis edytorski]
Geldhab — postać z komedii Aleksandra Fredry z 1818 roku: Pan Geldhab. [przypis edytorski]
geld (niem. das Geld) — pieniądze. [przypis edytorski]
geld (niem.) — pieniądze. [przypis edytorski]
Geldria — prowincja Holandii położona pomiędzy rzekami IJssel, Moza i Ren. [przypis edytorski]
Gellias a. Tellias z Agrygentu — niezmiernie bogaty obywatel staroż. miasta Agrygent na Sycylii, słynny ze swojej szczodrej gościnności; zginął śmiercią samobójczą w świątyni Ateny, którą podpalił, by nie została zbezczeszczona i obrabowana przez Kartagińczyków, którzy zdobyli miasto. [przypis edytorski]
Gelon — członek staroż. ludu Gelonów, zamieszkującego północno-zachodnią Scytię, tereny dzisiejszej centralnej Ukrainy. [przypis edytorski]
Geloni — może Ukraińcy, nazwani tu tak od wspomnianego przez Herodota miasta Gelon, utożsamianego z Grodziskiem Bielskim (Bielskiem), największym starożytnym osiedlem obronnym wschodniej Europy z okr. scytyjskiego, obejmującym powierzchnię 4400 ha, a położonym na prawym brzegu rz. Worskły, w jej środkowym biegu, 35 km na płn. od Połtawy, na granicy obwodów połtawskiego i sumskiego Ukrainy. [przypis edytorski]
Gelonowie — szczep scytyjski zamieszkały nad Donem. [przypis edytorski]
gelsemin — jaśmin. [przypis redakcyjny]
gelungen (niem.) — udany, zakończony powodzeniem. [przypis edytorski]
Gelwy — dziś: Dżerba, miasto w Tunezji. [przypis edytorski]
gemacht (niem.) — zrobione. [przypis edytorski]
gemacht? (niem.) — zrobione? [przypis edytorski]
gemajna (daw., z niem. gemein: zwykły) — częściej: gemajn, szeregowiec w wojsku polskim cudzoziemskiego autoramentu. [przypis redakcyjny]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec w wojsku polskim cudzoziemskiego autoramentu. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec w wojsku polskim cudzoziemskiego autoramentu; tu pogard.: żołnierz. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec, zwykły żołnierz. [przypis edytorski]
Gemara a. Gemore — część Talmudu, dzieła stanowiącego podsumowanie doktrynalno-religijne pobiblijnego judaizmu, zawierająca komentarze. [przypis tłumacza]
Gemara — dosłownie: zakończenie; nazwa części Talmudu, zawierająca komentarze do Miszny. [przypis tłumacza]
Gemara — dosł. zakończenie; druga część Talmudu; zawiera komentarze i objaśnienia 63 traktatów z Miszny. [przypis tłumacza]
Gemara — dosł.: „zakończenie”; nazwa części Talmudu, zawierająca komentarze do Miszny. [przypis tłumacza]
Gemara — dosł. „zakończenie”; nazwa drugiej części Talmudu, zawierającej komentarze do Miszny. [przypis edytorski]
Gemara — druga część Talmudu, który składa się z Miszny i Gemary. [przypis tłumacza]
Gemara (Gemore) — część Talmudu spisana po aramejsku i hebrajsku, zawierająca komentarze do Miszny. [przypis tłumacza]
Gemara — zbiór prac uczonych żyd. zwanych amoraitami, kontynuatorów tannaitów; amoraici działali między 219 a 500 r. n.e., zajmując się objaśnianiem Miszny w dwóch ośrodkach: w Erec Jisrael i Babilonii; powstała zatem wersja Gemary babilońska i jerozolimska; dziś obowiązujący jest Talmud babiloński. [przypis edytorski]
Gemara — zbiór rabinicznych objaśnień kodeksu prawa obyczajowego. [przypis edytorski]
gemein (daw., z niem.) — szeregowiec. [przypis edytorski]
Gemeinde Wien (niem.) — Gmina Wiedeń. [przypis edytorski]
gemejn (z niem.) — szeregowiec. [przypis redakcyjny]
gemerka, gamerka a. magierka — wysoka czapka chłopska z płaskim denkiem, pochodzenia węgierskiego. [przypis edytorski]
Gemma — bohaterka noweli Wiedźma z korsa, zawartej w tomie Wesele na Capri. Nowele włoskie. [przypis edytorski]
gemma — kamień półszlachetny lub szlachetny o owalnym kształcie, ozdobiony reliefem. [przypis edytorski]
gemma — kamień szlachetny lub półszlachetny zdobiony reliefem, używany jako ozdoba lub pieczęć. [przypis edytorski]
gemma — kamień szlachetny udekorowany reliefem. [przypis edytorski]
gemma — szlachetny lub półszlachetny kamień z wyrzeźbionym rysunkiem, używany jako ozdoba lub pieczęć. [przypis edytorski]
gemma (z łac.) — szlachetny lub półszlachetny kamień z wyrzeźbionym rysunkiem, używany jako ozdoba lub pieczęć. [przypis edytorski]
Gemonia — Studnia, w którą rzucano trupy złoczyńców. [przypis autorski]
Gemonie — łac. scalae gemoniae, wschody wykute w skale, z których trupy śmiercią karanych przestępców wrzucano do Tybru. Valer. Maximus, Dio Cassius. [przypis autorski]
Gemonje — schody gemońskie, zrobione w skale kapitolińskiej, skąd zbrodniarzy zabitych strącano do Tybru. [przypis redakcyjny]
gemüthliche, popr.: gemütliche (niem.) — serdeczni, mili, przyjemni. [przypis edytorski]
gemütlich (niem.) — przyjemnie. [przypis edytorski]
gemütlich (niem.) — tu: błogo; smacznie. [przypis edytorski]
gemütlich (niem.) — uroczy. [przypis edytorski]
gen. Charles de Gaulle (1890–1970) — francuski polityk i wojskowy, od 1940 roku przywódca tzw. Wolnych Francuzów, w latach 1944–46 stał na czele Tymczasowego Rządu Republiki Francuskiej, ponownie premier w latach 1958–1959, od 1959 do 1969 prezydent Francji. [przypis edytorski]
gencjana — tu: goryczka (łac. Gentiana), roślina zielna. [przypis edytorski]
gencjana — tu: goryczka (łac. Gentiana), roślina zielna używana m.in. jako składnik perfum. [przypis edytorski]
gencjana — tu: goryczka wiosenna (łac. Gentiana verna), górska roślina zielna o pięciopłatkowych, intensywnie niebieskich kwiatach; w Polsce rosnąca w Tatrach, Pieninach oraz na Spiszu, objęta ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
Gendre, Aleksiej Andriejewicz (1776–1830) — generał major Armii Imperium Rosyjskiego, członek sztabu Wlk. Ks. Konstantego, funkcjonariusz przybocznej tajnej policji księcia; zginął w czasie ataku na Belweder w noc wybuchu powstania listopadowego, zakłuty bagnetami przez członków sprzysiężenia podchorążych. [przypis edytorski]
gen. Dwight David Eisenhower (1890–1969) — amerykański polityk i wojskowy, w latach 1943–1945 Naczelny Dowódca Alianckich Ekspedycyjnych Sił Zbrojnych. Na stanowisku tym dowodził m.in. desantem w Normandii, w latach 1953–1961 prezydent Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Genealogia Jezusa Chrystusa w Starym Testamencie (…) — Rdz 38, 29 i Rt 4, 17–22. Por. fragm. 743. [przypis tłumacza]
genealogia — pochodzenie. [przypis edytorski]
genealogia — rodowód. [przypis redakcyjny]
genealogii — rodowodu, pochodzenia. [przypis redakcyjny]
Geneos — Γηνεὼς (N), Γιναίας (D). [przypis tłumacza]
generacja jest oznaczeniem pewnego okresu czasu, który „rozciąga się od granicy urodzin aż do tej granicy wieku, w jakiej przeciętnie przyrasta nowy słój na pniu pokoleń, a więc obejmuje około trzydziestu lat” — W. Dilthey, Gesammelte Schriften, Leipzig 1924, V, s. 37. Później uzupełnił to Dilthey zdaniem, że jest to ten sam okres czasu mniej więcej, jaki mężczyznę w pełni życia dzieli od uczącego się młodzieńca. Op. cit., IV, s. 563. [przypis autorski]
Generacja literacka, z którą ja stykałem się niegdyś, miała, pod tym względem, pojęcia dość ograniczone: u wielu ówczesnych „młodych”, kult piśmiennictwa francuskiego dałby się sprowadzić bez mała do Pijanego statku Artura Rimbaud, spopularyzowanego we wspaniałym przekładzie Miriama, i Litanii do Szatana Baudelaire'a — Dziś jeszcze znam wybitnego polskiego pisarza i apostoła, który zdaje się żyć w przekonaniu, że literatura francuska zaczyna się i kończy na… Barbeyu d'Aurevilly [Jules Barbey d'Aurevilly (1808–1889), fr. pisarz, twórca mrocznej fantastyki, uważany za prekusora dandyzmu; Red. WL]. [przypis tłumacza]
genera (łac.) — rodzaje. [przypis redakcyjny]
Generał Barcz — powieść polityczna Juliusza Kadena-Bandrowskiego, wydana w 1923 roku; jej bohater tytułowy miał pewne cechy marszałka Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]
Generał Barcz — powieść polityczna Juliusza Kadena-Bandrowskiego z 1923 r. [przypis edytorski]
generał-bas (wł. basso continuo) — w utworach muzycznych, zwłaszcza barokowych, akompaniament realizowany w basowej, najniższej linii utworu. Zapisywany często przy pomocy cyfr, stanowiących dla wykonawcy jedynie podstawę improwizacji. [przypis edytorski]
generał d'Ancre, właśc. Concino Concini, markiz d'Ancre (1575–1617) — włoski arystokrata i polityk, faworyt królowej Francji Marii Medycejskiej, odegrał znaczącą rolę polityczną w okresie małoletniości króla Ludwika XIII. Zginął zamordowany przez spiskowców młodego króla, który przy pomocy własnych faworytów chciał przejąć ster rządów w państwie. Po dyskretnym pogrzebie w kościele Saint-Germain-l'Auxerrois zwłoki Conciniego zostały ekshumowane przez ludność Paryża, powleczone ulicami Paryża i zbezczeszczone: ukamienowano je, powieszono na szubienicy, poćwiartowano, a szczątki spalono. [przypis edytorski]
generał en chef (z fr.) — tu: głównodowodzący. [przypis edytorski]
