Przypisy

atest — tu: zaświadczenie. [przypis edytorski]

ateusz — ateista, człowiek wierzący w nieistnienie Boga. [przypis edytorski]

ateusz — ateista. [przypis edytorski]

ateusz (daw.) — ateista; osoba nie wierząca w istnienie Boga (bogów). [przypis edytorski]

A też błogosławionym będzie — «Abyś nie powiedział: gdyby Jakub nie oszukał swojego ojca nie otrzymałby błogosławieństwa, dlatego [teraz] potwierdził i pobłogosławił go już z własnej woli», zob. Raszi do 27:33. [przypis edytorski]

Ateza — dziś Adyga, rzeka w płn. Włoszech. [przypis edytorski]

atheromatoza (z łac. atheromatosis) — miażdżyca tętnic. [przypis edytorski]

Athos — góra w płd. części półwyspu Athos, w Grecji, zamieszkiwana wyłącznie przez mnichów prawosławnych. [przypis edytorski]

Athos — szczyt górski w płn.-wsch. Grecji, na Płw. Chalcydyckim. [przypis edytorski]

Athribis (gr.) — stolica 10. nomu Dolnego Egiptu, ok. 70 km na północ od Memfis. [przypis edytorski]

atida — atidumas. [przypis edytorski]

atidžia — dėmesys. [przypis edytorski]

atiestat (z ros.) — atest, świadectwo, matura. [przypis edytorski]

atilsis — poilsis. [przypis edytorski]

atitiuda (z fr. attitude) — postawa. [przypis edytorski]

atłas — błyszcząca tkanina. [przypis edytorski]

atłas — miękka tkanina, która ma jedną stronę błyszczącą, a drugą matową. [przypis edytorski]

atłas — miękka tkanina, która ma jedną stronę błyszczącą, a drugą matową. [przypis edytorski]

atłas — miękka tkanina, której jedna strona jest błyszcząca, a druga matowa. [przypis edytorski]

atłasowy — tu: gładki; atłas: błyszcząco-matowa, wykwintna tkanina. [przypis edytorski]

atłas — tkanina z jednej strony gładka, z drugiej szorstka. [przypis edytorski]

Atlant wielki — Ocean Atlantycki. [przypis edytorski]

Atlantyda — mityczna wyspa, będąca alegorią państwa o idealnym ustroju; opisana przez Platona w dialogu ”Kritias”. [przypis edytorski]

Atlantyda — mityczna wyspa, po raz pierwszy opisana przez Platona w dialogach Timajos i Kritias, zamieszkała przez rozwiniętą cywilizację, zniszczona przez trzęsienie ziemi i pochłonięta przez morze. [przypis edytorski]

Atlantyda — mityczna wyspa zamieszkała przez rozwiniętą cywilizację; wedle legendy została zniszczona przez trzęsienie ziemi i zatonęła. [przypis edytorski]

Atlantyda — mityczna wyspa zamieszkała przez rozwiniętą cywilizację, zniszczona przez trzęsienie ziemi i pochłonięta przez morze. [przypis edytorski]

Atlantyda — wspomniane przez Platona w Timajosie mityczne królestwo o wysoce rozwiniętej cywilizacji, unicestwione przez klęski żywiołowe, trzęsienia ziemi i potopy, które spowodowały zatonięcie Atlantydy. [przypis edytorski]

Atlantyk a. Ocean Atlantycki — drugi co do wielkości ocean na Ziemi. [przypis edytorski]

Atlantyk a. Ocean Atlantycki — drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi. [przypis edytorski]

Atlas — gigant, który za karę za udział w walce przeciw bogom olimpijskim z wyroku Zeusa dźwigał na barkach sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

Atlas — łańcuch górski w płn.-zach. Afryce, na płn. od Sahary. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — gigant, który za karę za udział w walce przeciw bogom olimpijskim z wyroku Zeusa dźwigał sklepienie niebieskie; tu przen.: podpora. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — gigant, który za karę za udział w walce przeciw bogom olimpijskim z wyroku Zeusa dźwigał sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — gigant, który za udział w walce przeciw bogom olimpijskim z wyroku Zeusa za karę dźwigał sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — gigant, który z wyroku Zeusa dźwigał na barkach sklepienie niebieskie wznoszące się ponad Ziemią. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — jeden z tytanów, skazany na dźwiganie na barkach sklepienia niebios; ojciec Hesperyd, Hyad i Plejad (m.in. Mai). [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — jeden z tytanów, skazany na dźwiganie na barkach sklepienia niebios. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — jeden z tytanów, skazany na dźwiganie na barkach sklepienia niebios. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — tytan (bóg z pokolenia olbrzymów), który z wyroku Zeusa dźwigał na barkach sklepienie niebios. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — tytan dźwigający sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — tytan podtrzymujący na swoich barkach sklepienie niebios. [przypis edytorski]

Atlas (mit.gr.) — tytan podtrzymujący sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

Atlas (mit. gr.) — tytan skazany przez Zeusa na dźwiganie sklepienia nieba w płn–zach. Afryce. [przypis edytorski]

Atlas — pasmo górskie w płn.-zach. Afryce, na zachodnich krańcach świata znanego starożytnym Grekom. [przypis edytorski]

Atlas — pasmo górskie w płn.-zach. Afryce, rozciągające się od wybrzeży Oceanu Atlantyckiego do zatoki Mała Syrta u wybrzeży Tunezji. [przypis edytorski]

Atlas — tu: pasmo górskie w Afryce płn., ciągnące się wzdłuż zach. wybrzeży Morza Śródziemnego; niegdyś sławny z lasów cedrowych i cyprysowych. [przypis edytorski]

atleta — silny człowiek. [przypis edytorski]

Atletom zresztą, wiadomo, siła nie dana jest głowie — takich słów u Homera nie ma, mimo że Makuszyński przytacza je również w innych swoich tekstach; stanowią zwięzłe podsumowanie zbliżonej myśli wyrażonej przez Odyseusza (Homer, Odyseja VIII 166–77) w dłuższej odpowiedzi naigrawającemu się Euryalosowi, zwycięzcy w zapasach: bogowie nie dają ludziom wszystkich naraz zalet: kształtnego ciała, rozumu i wymowności. [przypis edytorski]

Atletom zresztą, wiadomo, siła nie dana jest w głowie — autor przywołuje ten cytat także w innej powieści, Wyprawa pod psem, jako fragment utworu Homera. [przypis edytorski]

atloša — atrama. [przypis edytorski]

atlyda — pertrauka. [przypis edytorski]

atma, atman (z sanskr.) — jaźń; indywidualny boski pierwiastek duchowy tkwiący w każdej żywej istocie. [przypis edytorski]

atmainei — pakeitei. [przypis edytorski]

atman — w indyjskiej filozofii i religiach: jaźń, istota indywidualnej świadomości. [przypis edytorski]

Atma (sanskr.) — tu: dusza wszechświata. [przypis edytorski]

atmonį atpildyti – atkeršyti. [przypis edytorski]

atmonyti — atsikeršyti. [przypis edytorski]

Atmosfera miast — rozdział ten został opublikowany jako artykuł pt. Atmosfera miast (fragment z „Niemytych dusz”) w dwumiesięczniku literackim „Skawa” nr 1 z grudnia 1938 r. (s. 6–9). [przypis edytorski]

a tobie ad Apollinem (…) ta dla Merkurego — tłumaczenie uzupełnione wg późniejszego wydania o te dwa fragmenty. [przypis edytorski]

a tobie zasie — a ty się nie wtrącaj. [przypis edytorski]

a tociem (…) patrzała (gw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: przecież patrzałam. [przypis edytorski]

atoli — chociaż, a jednak; daw. spójnik wyrażający przeciwieństwo, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, ale. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, ale; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, jednakże; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, lecz. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, lecz; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, natomiast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak; spójnik oznaczający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednak, wszakże. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednakże, lecz; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednakże, przecież. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — lecz, jednak. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — mimo to, wszakże, jednak. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — spójnik wyrażający przeciwieństwo. [przypis edytorski]

atoli (daw.) — wszakże, jednak. [przypis edytorski]

atoli — jednak. [przypis edytorski]

atoli — jednakże. [przypis edytorski]

atoli — lecz, jednak; daw. spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

atoli (starop.) — mianowicie. [przypis edytorski]

atol — wyspa koralowa o kształcie pierścienia. [przypis edytorski]

atomami, które (…) musiały ustąpić (…) teraz znów „elektronom” — w 1897 J.J. Thomson, badając promienie katodowe, odkrył elektrony i doszedł do wniosku, że znajdują się one w każdym atomie. Tym samym obalił tezę, że atomy są najmniejszymi, niepodzielnymi elementami materii. W modelu struktury atomu Thomsona w kulce materii o ładunku dodatnim pogrążone są ujemnie naładowane elektrony. [przypis edytorski]

a to najgorsza — dziś poprawnie: a to najgorsze. [przypis edytorski]

atonalna muzyka — muzyka rezygnująca z centrum tonalnego, w której nie występują zależności pomiędzy poszczególnymi dźwiękami. [przypis edytorski]

a to sen — Faraon pojął, że zakończył się już cały sen i teraz potrzebne jest jego wyjaśnienie, zob. Raszi do 41:7. [przypis edytorski]

ato (starop.) — za to; natomiast. [przypis edytorski]

a tout prix (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]

a to wraża przekonanie — a to przekonuje dobitnie. [przypis edytorski]

At quanto meliora monet, pugnantiaque istis… — Ileż więc trafniej, a temu całkiem przeciwnie, nam radzi pełna zasobów natura, bylebyś tylko rozsądnie jej darami szafował, tego, co dobre, nie mieszał, z tym, co trzeba unikać. Wszystko to jedno, czy z własnej winy, czy z winy stosunków cierpisz?… (tłum. Marceli Motty). [przypis edytorski]

Atque ita mentitur, sic veris falsa remiscet… (łac.) — tak zaś nam zmyśla, tak prawdę z fałszem zespolić potrafi, że się początek ze środkiem, środek zaś z końcem wżdy zgodzą (Horacy, Sztuka poetycka, tłum. Marceli Motty). [przypis edytorski]

atque iterum (łac.) — i na odwrót. [przypis edytorski]

atrakcja — tu: przyciąganie. [przypis edytorski]

atrakcyjny — przyciągający. [przypis edytorski]

atramentas (lenk.) — rašalas. [przypis edytorski]

atrament sympatyczny — substancja używana do ukrywania napisanej wiadomości: bezbarwna po zaschnięciu, widoczna po podgrzaniu lub użyciu odpowiedniego środka chemicznego. [przypis edytorski]