Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14237 przypisów.
Półświatek — dramat Aleksandra Dumasa syna z 1855 r. [przypis edytorski]
Półświatek (Le Demi-monde)— komedia Aleksandra Dumasa z 1855 r. [przypis edytorski]
półsiódma (daw.) — sześć i pół. [przypis edytorski]
półsiódmej (daw.) — sześć i pół (siedem bez połówki). [przypis edytorski]
półsiodmy a. półsiodma (daw.) — sześć i pół. [przypis edytorski]
półskrzyniec — własc. półskrzynka; rodzaj domku lęgowego dla ptaków. [przypis edytorski]
pół szekla — hebr. בֶּקַע (beka), biblijna miara wagi. Jeden szekel to około 11 gramów, pół szekla, czyli beka, to około 5,5 gramów. [przypis edytorski]
półszkutek — mała szkuta do przewozu zboża; szkuta (z niem. Schüte): płaskodenny statek rzeczny do przewozu ładunków używany w XVI–XVIII w. [przypis edytorski]
półszósta (daw.) — pięć i pół. [przypis edytorski]
półszósta — sześć bez połowy, tj. 5 i ½. [przypis edytorski]
półszorek (daw.) — rodzaj dawnej uprzęży. [przypis edytorski]
półszosta — półszósta, sześć i pół. [przypis edytorski]
półtora miliona mieszkańców — w 1950 r. liczba ta wynosiła ponad 5 mln., w 2020 r. było to już ponad 22 mln. mieszkańców. [przypis edytorski]
półtorasta (daw.) — sto pięćdziesiąt. [przypis edytorski]
półtorasta (daw.) — sto pięćdziesiąt (sta: daw. D. wyrazu sto). [przypis edytorski]
półtorasta (przestarz.) — sto pięćdziesiąt. [przypis edytorski]
półtory (daw. forma) — dziś forma r.ż.: półtorej. [przypis edytorski]
półtory — dziś popr.: półtorej. [przypis edytorski]
półtory — dziś popr.: półtorej. [przypis edytorski]
półtory mile — dziś: półtorej mili. [przypis edytorski]
półtory mile — dziś popr.: półtorej mili. [przypis edytorski]
półtrzecia (daw.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (daw.) — dwa i pół (trzy bez połowy). [przypis edytorski]
półtrzecia (daw.) — dwie i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (przestarz.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia roku — dwa i pół roku. [przypis edytorski]
półtrzecia sta (daw.) — dwieście pięćdziesiąt; półtrzecia: dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (starop.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej (daw.) — dwie i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej — dwie i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej godziny — dwie i pół godziny. [przypis edytorski]
półwłóczek (daw.) — miara powierzchni gruntu, pół włóki. [przypis edytorski]
półwłóczek — pole o powierzchni pół włóki, tj. liczące ok. 9 ha; włóka: daw. jednostka miary powierzchni gruntu, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwłócz — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, czyli ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwłocza — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni, równa 30 morgom; mórg a. morga (z niem.; pol. jutrzyna) była to powierzchnia gruntu, którą może jeden człowiek w jeden dzień roboczy (od rana do południa) zaorać pojedynczym zaprzęgiem; włóka oznaczała obszar, jaki można zabronować (włóką, czyli broną) w tym samym czasie i w ten sam sposób; przeliczano ją potem na ok. 17–18 ha. [przypis edytorski]
półwłocze — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, czyli ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwozie (daw.) — wózek dwukołowy, dwukółka. [przypis edytorski]
Półwysep Indochiński — półwysep w Azji Południowej, zlokalizowany pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Południowochińskim. Na półwyspie leżą: Tajlandia, Kambodża, Wietnam i Laos. [przypis edytorski]
Półwysep Indyjski — półwysep w południowej Azji na Oceanie Indyjskim, między Zatoką Bengalską a Morzem Arabskim. [przypis edytorski]
półwysep Malakka — Płw. Malajski, południowa część Płw. Indochińskiego; oddzielony cieśniną Malakka od Sumatry. [przypis edytorski]
póliki (gw.) — policzki. [przypis edytorski]
pól każde miasto otaczających — «Ponieważ każda ziemia chroni swoje plony, [ludzie] wkładają do [spichlerza] z ziarnem nieco gleby z danego miejsca, co zabezpiecza plon przed gniciem», zob. Raszi do 41:48. [przypis edytorski]
Póty, Salomonie, oko moje nad tym kościołem będzie (…) będą się dziwować świstając, co się tak dziwnego stało miejscu temu — streszczenie słów z 1 Krl 9, 3–8. [przypis edytorski]
póty — tak długo. [przypis edytorski]
późnić — dziś: opóźniać. [przypis edytorski]
Później nad morzem — realia wskazują na pobyt nad Morzem Śródziemnym; stanowią reminiscencje z pobytu autorki w Nicei, latem 1928, a w dalszej części z wycieczki do pobliskiego Monako, odległego od Nicei o ok. 10 km. [przypis edytorski]
późniejszemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: późniejszymi. [przypis edytorski]
późni (gw.) — później. [przypis edytorski]
po 2 lub 3 godzinach (…) aktywność zmniejsza się o połowę swej wartości co każde 28 minut — [por.] Curie i Danne, „Comptes rendus”, 9 lutego, 1903. [przypis edytorski]
po 63-cim roku — tj. po powstaniu styczniowym. [przypis edytorski]
Poalej Syjon — Żydowska Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Poalej Syjon był socjalistyczno-syjonistyczną partią działającą w Polsce w latach 1906–1950. [przypis edytorski]
poalterować — podenerwować. [przypis edytorski]
pobiała — warstwa wapna, którą pobielano ściany z powodów estetycznych i higienicznych. [przypis edytorski]
Pobiedonoscew, Konstantin Pietrowicz (1827–1907) — rosyjski konserwatywny prawnik i polityk, wykładowca prawa cywilnego na Uniwersytecie Moskiewskim (1860–65), nauczyciel przyszłego cara Aleksandra III, wychowawca jego syna, Mikołaja I, senator (1868), członek Rady Państwa (1872), oberprokurator Świątobliwego Synodu (1880–1905); wywarł decydujący wpływ na politykę Aleksandra III oraz jego następcy. [przypis edytorski]
pobiegą — dziś: pobiegną; popłyną. [przypis edytorski]
pobiegą — dziś popr. forma: pobiegną; tu: uciekną. [przypis edytorski]
pobiegł — «[Laban] myślał, że [Jakub jest] obładowany pieniędzmi, skoro sługa tego domu, [Eliezer] przybył z dziesięcioma objuczonymi wielbłądami», zob. Raszi do 29:13. [przypis edytorski]
pobiegł — midrasz uczy, że pobiegł, gdyż ujrzał, jak woda w studni podniosła się, kiedy dziewczyna zbliżyła się do niej, zob. Raszi do 24:17. [przypis edytorski]
pobierać jeden od dwunastu — mowa o odsetkach pobieranych za udzielenie pożyczki. [przypis edytorski]
pobierzę k sobie (starop.) — zabiorę do siebie. [przypis edytorski]
pobieżeć — pobiec. [przypis edytorski]
pobieżyć (daw.) — podążyć, pójść. [przypis edytorski]
pobieżyć (daw.) — podążyć. [przypis edytorski]
pobieży (starop. forma) — pójdzie. [przypis edytorski]
pobitemi — dziś popr. forma N. lm: pobitymi, pokonanymi. [przypis edytorski]
pobite — tu: zabite. [przypis edytorski]
po bitwie — pod Cheroneją. [przypis edytorski]
po bitwie zaciętej na lodach rozbił tabory Polaków — w oryginale: the sledded Pollax, tj. Polaków na saniach, łyżwach a. nartach; w czasach Shakespeare'a opisywano w kronikach Polskę jako kraj wiecznej zimy. [przypis edytorski]
Pobitym ufność jedna: nie żywić nadziei — przysłowiowe. [przypis edytorski]
Po bizantyńsku swoje ciało kruszy — tj. gnie się w ukłonach. [przypis edytorski]
pobłoga — pobłażliwość. [przypis edytorski]
pobłogosławię cię — hebr. בָּרֵךְ אֲבָרֶכְךָ (barech awarechecha): ‘błogosławić pobłogosławię cię’ i הַרְבָּה אַרְבֶּה (harba arbe): ‘mnożyć rozmnożę’. Te podwójne wyrażenia odczytywane są jako błogosławieństwo i dla ojca i dla syna, zob. Raszi do 22:17. [przypis edytorski]
pobłogosławię ją — oprócz urodzenia dziecka błogosławieństwo wiązało się z tym, że ciału Sary przywrócona została młodość, a także mogła ona karmić syna piersią, co stanowiło dowód, iż rzeczywiście go urodziła, zob. Raszi do 17:16. [przypis edytorski]
pobłogosławił — «Chodzi tu [jedynie] o pozdrowienie, jakie składają wszyscy, którzy stawiają się przed królem», zob. Raszi do 47:7. [przypis edytorski]
pobłogosławił go — mowa tu o błogosławieństwie wypowiadanym jako pocieszenie dla żałobników, tzw. בִּרְכַּת אֲבֵלִים (birkat awelim), zob. Raszi do 35:9. [przypis edytorski]
pobłogosławił Jakub Faraona — «[Pozdrowił go], tak jak czynią to wszyscy oddalający się od władcy, prosząc o pozwolenie [wyjścia]. Ale midrasz uczy: jakie błogosławieństwo dał [Jakub Faraonowi]? Aby Nil podnosił się u stóp Faraona, jako że Micraim nie czerpie wody z deszczów, lecz to Nil wzbiera i nawadnia [kraj]. Od czasu błogosławieństwa, [które dostał] od Jakuba, Faraon chodził nad Nil i gdy się zbliżał, rzeka podnosiła się i nawadniała ziemię», zob. Raszi do 47:10. [przypis edytorski]
pobłogosławisz mnie — «Przyznaj mi prawo do błogosławieństw, którymi obdarzył mnie mój ojciec, a do których Esaw rości pretensje», zob. Raszi do 32:27. [przypis edytorski]
pobłogosławta (gw.) — pobłogosławcie. [przypis edytorski]
pobladłymi (…) usty — daw. forma N.lm; dziś: pobladłymi ustami. [przypis edytorski]
pobladnął (daw. forma) — pobladł. [przypis edytorski]
poblakować (daw.) — blaknąć, tracić barwy; także: tracić wartość. [przypis edytorski]
pobledniał — dziś: pobladł. [przypis edytorski]
pobliskość — dziś: pobliże. [przypis edytorski]
poblizki — dziś popr. pisownia: pobliski. [przypis edytorski]
pobój — pobicie. [przypis edytorski]
pobój szerzyć — zwalczać przeciwników; czynić pobojowisko. [przypis edytorski]
pobór (daw.) — tu: podatek w dawnej Polsce. [przypis edytorski]
pobór szkolny — obowiązek szkolny w II Rzeczypospolitej został zadekretowany w 1919 r. Zakładał rejonizację szkół — dziecko musiało uczęszczać do konkretnej szkoły znajdującej się w określonym obwodzie szkolnym. [przypis edytorski]
Pobórz — wieś w województwie łódzkim. [przypis edytorski]
pobok (daw.) — obok, u boku. [przypis edytorski]
pobok — dziś popr.: obok, z boku. [przypis edytorski]
pobok — dziś: przy boku, obok. [przypis edytorski]
pobok (gw.) — obok. [przypis edytorski]
pobok — obok siebie. [przypis edytorski]
poborgować (daw.) — pożyczyć a. dać na kredyt. [przypis edytorski]
pobory — część łupów dzielona między sprzymierzeńców. [przypis edytorski]
Pobożnemu jak złemu zarówno przydatny etc. — rozwiązanie zagadki brzmi „diabeł”. [przypis edytorski]
pobożny — stały epitet określający Eneasza. [przypis edytorski]
